ردیابی ویروئید کوتولگی رازک در درختان لیموترش، لیموشیرین، کلمانتین، نارنگی و گریپ‌فروت استان مازندران

ویروئید کوتولگی رازک از جنس Hostuviroid  در مناطق مرکبات کاری سراسر دنیا به عنوان عامل ایجاد کننده  اککسیا و زایلوپروز در نارنگی‌هاC. unshiu Marco., C. nobilis Lour.)  reticulate Blanco,(Citrus و هیبریدهای آنها، اکثر تانجلوها (Macf. C. reticulate × C. paradisi) و تانجورها (C. reticulata × C. sinensis (L.) Osb.) هم‌چنین لیمو شیرین (C.limettioides Hort. ex Tanaka) شناخته شده و در اکثر آنها کوتولگی و ساقه آبله‌ای را ایجاد می‌کند. علائم کاککسیا در نارنگی و دورگه‌های آن شامل زردی عمومی درخت، صمغ زیر پوست، فرورفتگی‌هایی در آوند چوبی و تشکیل برجستگی‌های ریز در سطح کامبیوم پوست که در چوب فرو رفته‌اند است. شدت علائم بسته به رقم میزبان و استرین ویروئید متفاوت است. به منظور بررسی گسترش بیماری در بعضی گونه‌های دارای علائم و بدون علائم در مرکبات رایج استان مازندران، نمونه‌برداری به صورت تصادفی از درختان کلمانتین (C. reticulata Blanco)، ارقام قدیمی نارنگی وازه ساتسوما (C. unshiu) و لیموشیرین که همگی علائم ساقه آبله‌ای و صمغ زیر پوست را در قسمت بالایی ناحیه پیوند نشان می‌دادند و درختان لیمو ترش [( C. limon (L.) Burm. f., Local cultivar )] ، گریپ فروت دانکن (C. paradisi Macf.) که بدون علائم بودند صورت گرفت. استخراج RNA از برگ با استفاده ازماده ترایزول (Invitrogen, Carlsbade, CA) انجام شد. نتایج حاصل از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با ترانویسی معکوس RT-PCR )) با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ویروئید کوتولگی رازک و الکتروفورز محصولات روی ژل آگاروز 2% نمایانگر وجود قطعات bp300  مورد انتظار ویروئید کوتولگی رازک در همه درختان ساتسوما (20 از 20) و 77% از درختان کلمانتین (19 از 25)، و به‌ترتیب در 63% (14 از22)، 100% (12 از 12) و 33% (5 از 15) از درختان لیموشیرین، لیموترش و گریپ فروت بود. این درختان فاقد علائم منابع پنهان ویروئید هستند که به نگهداری و گسترش ویروئید کوتولگی رازک کمک می‌کنند بنابراین استفاده از آزمایش‌های دقیق ردیابی مولکولی در مناطقی که برنامه‌های ریشه‌کنی به‌کار گرفته شده لازم است. این اولین گزارش آلودگی لیموترش و گریپفروت به ویروئید کوتولگی رازک از ایران است.